Gereformeerde schapen in een katholieke kerststal

 

Kerststal van de Staatsmijn Emma aan de Spoorstraat

Eén dezer dagen hoorde ik op de radio een gesprek over het ontstaan en de betekenis van de kerststal.

Het fenomeen kerststal hebben we te danken aan Franciscus van Assisi, die al in de dertiende eeuw op het idee kwam om het christelijke kerstverhaal te visualiseren met beeldjes van Jozef en Maria, het kindeke Jezus in een eenvoudige kribbe, een os, een ezel, wijzen uit het oosten, etc. Toen ik aan mijn partner, net als ik afkomstig uit een gereformeerd nest, de vraag stelde: ‘Hadden jullie vroeger thuis een kerststal?’, antwoordde zij onmiddellijk: ‘Nee, dat was katholiek’. En zo was het ook in Limburg. Protestanten hadden het, in navolging van Luther, niet zo op ‘beelden’.

Toch bewaar ik warme herinneringen aan de kerststal en dan met name aan die van de Staatsmijn Emma. In de jaren ‘50/’60 van de vorige eeuw, toen er nog volop steenkolen gewonnen werden in het zuiden van Limburg, liet de Emma ter gelegenheid van Kerstmis jaarlijks een levensgrote kerststal bouwen aan de Spoorstraat in Treebeek. Levensgrote beelden verrezen er dan, tezamen met een echte, levende ezel en enkele schapen in en rond een met riet bedekte stal. Het tafereel werd beschenen door een schijnwerper, bevestigd aan een lange paal (zie de afbeelding hierboven).

Ik herinner mij de tweede kerstdag als een tamelijk saaie dag. Een uitje naar de kerststal was dan ook een waar genoegen. Saillant detail: de schapen waren geleverd door meneer De Haan, een trouw lid van de gereformeerde kerk in Treebeek!

Een bezoek aan de kerststal was een zeldzaam moment waarop gereformeerde Friezen genoten van één van de – meestal meewarig bekritiseerde – religieuze cultuuruitingen van het hen omringende katholieke volksdeel.

 

 

 

 

              

Kerststallen komen over heel de wereld voor. Hier een aantal figuurtjes uit een kerststal uit Kameroen (Afrika).

                 

Het onderstaande krantenbericht laat zien hoe belangrijk kerststallen in Limburg waren (of nog zijn?) In 1969 kon je een hele route plannen langs allerlei plaatsen om kerststallen te bewonderen. In dit krantenartikel uit 1969 staan vier van dergelijke routes beschreven.

Algemeen Dagblad 20 december 1969