Al enige tijd ben ik op zoek naar informatie over Fryske Kriten, oftewel: Friese Kringen. Ik heb mijn ouders er wel eens over horen praten. Ik kan mij herinneren dat ze vertellen dat de Fryske Krite uit Geleen een toneelvoorstelling zal geven (uiteraard in de Friese taal). Het is volkomen duidelijk dat wij daar niet heen zullen gaan. Je voelt aan alles dat mijn ouders daar `niks mee hebben’. Pas heel veel later ben ik me gaan afvragen waarom dat was. Wij spraken thuis Fries. En niet alleen thuis, ook op familiebezoek, met onze pakes en beppes. Maar op ook maar het geringste chauvinisme t.a.v. Friesland heb ik mijn ouders nooit kunnen betrappen.
Bijgaande dichtregels weerspiegelen dan ook op geen enkele manier de houding van mijn ouders t.o.v. Friesland.
Bern fan Fryslân
Anne Jousma
Wy sille altyd bern fan Fryslân bliuwe
wêr`t ek ús wegen liede op `e wrâld.
Wêr`t ús de winen en de seeën driuwe
dit jout ús libben en ús hert syn hâld.
[…]
Bern fan de smûke bosken yn de Wâlden,
dêr`t smelle wegen boartsje ûnder`t beamt.
De wyn strykt yn in marke stil syn fâlden
en flûst`ret yn de blêden, mearkefrjemd.
[…]
Wêr `t ûs de winen en de seeën driuwe,
dit jout ús libben en ús hert syn hâld.
wy wolle altyd bern fan Fryslân bliuwe,
fier of tichtby, oeral yn de wrâld.
Niet alle coupletten zijn hier weergegeven. Aan elke Friese streek is een couplet gewijd. Onze familie is afkomstig uit `de Wâlden’.
In het al eerder aangehaalde artikel `Ondergrondse Friezen`(Leeuwarder Courant van 22 december 2012, zie een eerder bericht op deze blog) lees ik:
”Tetman de Vries die voor zeshonderd dolenthousiaste Friezen zijn populaire programma’s speelt in een zalencentrum in Hoensbroek. Het is nu moeilijk meer voor te stellen, maar in de jaren vijftig en zestig gebeurde het geregeld. Een stuk of zes Fryske Kriten hielden in de mijnstreek van Limburg de herinneringen aan het heitelân warm bij liedjes en sketches en onderlinge gesprekken in de memmetaal.”
Dit speelt zich af op een steenworp afstand van waar wij wonen. Nooit zijn we bij een dergelijke voorstelling aanwezig.
Het citaat prikkelt mijn nieuwsgierigheid naar het fenomeen Fryske Kriten. Tot mijn teleurstelling kan ik er aanvankelijk bitter weinig over vinden. Tot ik op een dag stuit op de titel: Friezen yn `e Frjemdte, ondertitel: In skiednis fan Friezen om utens. Ik kan het tweedehands op de kop tikken
Het blijkt een boek uit 2011, formaat statenbijbel, 770 pagina’ s, drieëneenhalve kilo papier, vergezeld van een DVD en, warempel, daarin een heel hoofdstuk gewijd aan Fryske Kriten in Zuid-Limburg.
Volgende keer iets meer hierover.
Wat mijn ouders betreft blijft het een raadsel, wel de Friese taal, maar niet de Friese cultuur. Een antwoord zal wel nooit komen.
(wordt vervolgd)
OPROEP
Wie weet meer te vertellen over de Fryske Kriten in de Oostelijke Mijnstreek? Ken je iemand die er meer van weet? Laat het mij weten. Dat stel ik zeer op prijs.
