HEIMWEE

’Heimwee wordt gezien als een kinderkwaal, als gedrag van moederskindjes,            terwijl het een veelvoorkomend verschijnsel is’, zegt psycholoog Miranda van Tilburg.

’Heimwee is een vorm van stress.’

’(…) na een verhuizing heeft de helft tot driekwart van de volwassenen er (…) last van.’ (citaten uit een artikel van Ellen de Visser uit de Volkskrant van 23-10-2012}

Wat mij opvalt in de verhalen van de naar Limburg verhuisde Friezen is dat er weinig wordt gesproken over heimwee. Mogelijk brengt de Friese volksaard met zich mee om, zo er al sprake van heimwee zou zijn, het daar maar niet over te hebben.

Toch kwam ik onlangs een verhaal tegen waarin werd vermeld dat Aebeltje Klijnsma last had van heimwee en wel zodanig dat zij tengevolge daarvan een tijdlang niet kon spreken.

Zij was samen met haar man Klaas, een boer, in de twintiger jaren vanuit Friesland naar Zuid-Limburg verhuisd. Voor o.a. de boeren was in die tijd de crisis duidelijk voelbaar.

Omdat Klaas Klijnsma niet van plan was zijn hand op te houden bij het Crisiscomité (verleende steun aan slachtoffers van de crisis), ’emigreerde’ de familie Klijnsma in 1929 vanuit Friesland naar Zuidoost Limburg. Daar vond Klaas Klijnsma werk in de mijn Oranje Nassau III in Heerlerheide. De familie Klijnsma ging wonen in de Brunssumse wijk het Leeuwstuk. 

Is er iets tegen heimwee te doen? 

Voorop gesteld: je komt er niet gemakkelijk vanaf. Wat mogeljk kàn helpen is om je te omringen met spullen van thuis. Aebeltjes echtgenoot was daar blijkbaar van doordrongen.

Omdat Klijnsma het boeren toch niet kon laten, bouwde hij achter zijn huis aan de Leeuwstraat 26 een stal en hield daar een koe. Het is tegenwoordig onvoorstelbaar, dat midden in een woonwijk een koe gehouden wordt en dat niemand klaagt over stankoverlast. Om de mest van de koe op te slaan, huurde hij achter zijn huis een stuk land. Op een deel van dat stuk land stond een hooiberg voor wintervoer en een ander deel werd gebruikt als groententuin en hooiveld.

Epiloog 1

Ik ken de wijk Het Leeuwstuk vrij goed. Ik kwam er regelmatig. Er woonden verschillende gereformeerde (dikwijls Friese) families met kinderen die bij mij op school zaten (de Gereformeerde lagere school te Treebeek). Het hier beschreven verhaal was voor mij nieuw.

Epiloog 2

In de naoorlogse jaren zijn bijna alle leden van de familie Klijnsma uit Brunssum vertrokken.

Moeder Aebeltje Klijnsma-Hoekstra is op 6-3-1967 tijdens vakantie in Friesland plotseling overleden. Vader Klaas Klijnsma heeft nog enige tijd in het Leeuwstuk gewoond. Hij heeft ook nog enige jaren bij dochter Richtje in Zutphen gewoond. Van daar is hij op 80-jarige leeftijd naar Joure in Friesland verhuisd en daar overleden.Van de zeven kinderen is bekend, dat zij, met uitzondering van zoon Fokke Klijnsma, Limburg in de jaren vijftig van de twintigste eeuw verlaten hebben. Zij verhuisden o.a. naar de provincies Zuid-Holland, Utrecht, Gelderland en Friesland. Een vijftal van deze kinderen is inmiddels overleden.

De cursief gedrukte passages zijn afkomstig uit:

Sipsma, Jouke. De koe van Klijnsma. In: De Heemkunde Bron, contactblad van de Heemkundevereniging Brunssum, jrg.6, nr.9, juni 2012.

vindplaats:

http://www.heemkundebrunssum.nl/plaatjes/pdf/heemkundebron/Heemkunde%20bron%2019%20jun%202012.pdf