In mijn herinneringen aan de verkiezingen van 1959 komt ook de mijnpolitie voor. De mijnpolitie was een soort bedrijfspolitie. ‘Dit waren beambten van de mijn met een uniform compleet met politiepet, gummiknuppel en een pistool. (…) De mijnpolitie surveilleerde in en rond de mijngebouwen, hield toezicht bij de uitbetaling en lette op dat er niet na de dienst al werd gerookt in het badlokaal. Van het mijnterrein breidde de mijnpolitie haar surveillances uit naar de kolonieën.’ 1) (De woonwijken rondom het mijnbedrijf). Ook mijn buurt was onderdeel van die surveillances. Het was het werkterrein van een man die bekend stond als ‘politie Bus’. In de verkiezingsperiode werd er extra gesurveilleerd.
Mijn vader was, net als vele andere gereformeerde Friezen, lid van de AR, de Anti Revolutionaire partij, die vele jaren later samen met de KVP en CHU zou opgaan in het tegenwoordige CDA. Er waren Tweede Kamerverkiezingen in 1959. Hij had een affiche waar het portret van de AR-lijsttrekker Jelle Zijlstra op stond, lijst 3. Het affiche kreeg een mooie plek op het raam van de voorkamer aan de straatkant. Maar wat gebeurde er? Slechts enkele uren nadat het affiche was opgehangen stond ‘politie Bus’ op de stoep. Het was niet de bedoeling dat huizen van de mijn gebruikt werden voor politieke propaganda! En dus werd mijn vader gesommeerd om het affiche te verwijderen. En dat gebeurde.
In 1959 was ik een jongetje van tien jaar en had geen weet van politiek. Als je tien bent geloof je nog heilig in het gelijk van je vader. Voor deze partij moest reclame gemaakt worden en daar wilde ik graag bij helpen. Samen met een nichtje trok ik erop uit om met behulp van ongebluste kalk, dat we stiekem meenamen van een bouwplaats in de buurt, met grote letters ergens in Treebeek op straat de leuze te kalken: Stem AR, lijst 3. Ik weet niet of politieagent Bus dit gezien heeft.
Overigens schiep ‘politie Bus’ er tegen de tijd van de jaarwisseling genoegen in om het carbidschieten (meestal met afgedankte verfbussen) van de jeugd in onze buurt te frustreren. Zijn fietstassen puilden uit van de in beslag genomen bussen. Zodra hij op het toneel verscheen (vaak hoorde je de bussen al rammelen) klonk het overal op straat ‘Pas op, politie Bus!’.
---
1) Luyten, Marcia, Het geluk van Limburg. De Bezige Bij, Amsterdam, 2015
